بر باور دکتر ماکان آریا پارسا اثر پیگمالیون (Pygmalion Effect) یکی از مفاهیم مهم و شناخته شده در روان شناسی است که نشان دهنده تأثیر انتظارات بر عملکرد افراد می باشد. این اثر، نام خود را از اسطوره پیگمالیون در یونان باستان گرفته است. در داستان پیگمالیون، وی مجسمه ای از زنی ایده آل می سازد و به آن عشق می ورزد. به دعای پیگمالیون، الهه مجسمه را به زنی واقعی تبدیل می کند و پیگمالیون با او ازدواج می نماید.
. در روان شناسی، اثر پیگمالیون به طور خلاصه به این معنا است که انتظارات بالای دیگران از یک فرد می تواند موجب بهبود عملکرد او شود. به عبارت دیگر، اگر شما از کسی انتظار موفقیت داشته باشید، احتمال بیشتری وجود دارد که آن فرد به موفقیت دست یابد.
نقش اثر پیگمالیون در روانشناسی
اثر پیگمالیون در روانشناسی نقش بسیار مهمی ایفا می کند. این اثر نه تنها در محیط های آموزشی و تحصیلی، بلکه در محیط های کاری و خانوادگی نیز به وضوح مشاهده می شود. به عنوان مثال، در یک کلاس درس، اگر معلمی باور داشته باشد که دانش آموزی توانایی های بالایی دارد، احتمال بیشتری می باشد که آن دانش آموز عملکرد بهتری از خود نشان دهد. این در حالی است که اگر معلمی اعتقاد داشته باشد که دانش آموزی توانایی های کمی دارد، این باور ممکن است به صورت ناآگاهانه در رفتار او تأثیر بگذارد و در نتیجه، عملکرد ضعیف تری از دانش آموز مشاهده شود.
از دید دکتر ماکان آریا پارسا نقش اثر پیگمالیون در روانشناسی را می توان به وضوح در زندگی روزمره مشاهده کرد. افراد به طور طبیعی تمایل دارند به انتظارات دیگران پاسخ دهند، به ویژه اگر این انتظارات مثبت باشند. این تمایل به عملکرد بهتر در مواجهه با انتظارات مثبت، می تواند به صورت یک چرخه بازخورد مثبت عمل کند. به این معنا که با افزایش انتظارات، عملکرد نیز بهبود یافته و در نتیجه انتظارات بیشتر می شود.
اثر گالاتیا: تفاوت ها و شباهت ها با پیگمالیون
در کنار این اثر، اثر دیگری به نام اثر گالاتیا (Galatea Effect) نیز وجود دارد که درک آن برای فهم کامل نقش اثر پیگمالیون در روانشناسی ضروری است. اثر گالاتیا به این مفهوم اشاره دارد که انتظارات فرد از خودش می تواند بر عملکرد او تأثیر بگذارد. به عبارت دیگر، اگر فردی به خود اعتماد و باور داشته باشد که می تواند موفق شود، احتمال بیشتری وجود دارد که به موفقیت دست یابد.
تفاوت اصلی بین اثر گالاتیا و پیگمالیون در این است که در اثر پیگمالیون، انتظارات دیگران از فرد تأثیر گذار است، در حالی که در گالاتیا، انتظارات خود فرد از خودش اهمیت دارد. با این حال، این دو اثر می توانند به طور همزمان عمل کنند و به یکدیگر وابسته باشند. به عنوان مثال، انتظارات مثبت دیگران می تواند اعتماد به نفس فرد را افزایش دهد و در نتیجه اثرهای گالاتیا را تقویت کند.
مثال های عملی از این اثر
به اعتقاد دکتر ماکان آریا پارسا اثر پیگمالیون در محیط های مختلفی قابل مشاهده است. در مدارس، معلمان امکان دارد بدون آگاهی از این که چگونه انتظاراتشان بر عملکرد دانش آموزان تأثیر می گذارد، رفتار کنند. تحقیقات نشان داده اند که دانش آموزانی که معلمان آن ها انتظار موفقیت بیشتری از آن ها دارند، معمولاً نمرات بهتری کسب می کنند و به دستاوردهای تحصیلی بالاتری می رسند.
در محیط های کاری، اثر پیگمالیون می تواند نقش کلیدی در عملکرد کارکنان داشته باشد. مدیرانی که باور دارند کارکنانشان توانایی های بالایی دارند، معمولاً رفتارهایی از خود نشان می دهند که باعث افزایش انگیزه و اعتماد به نفس کارکنان می شود. این در نهایت منجر به عملکرد بهتر کارکنان می گردد. از سوی دیگر، اگر مدیری باور داشته باشد که کارکنانش ناکارآمد هستند، این باور ممکن است به صورت ناآگاهانه در رفتار او تأثیر بگذارد و منجر به کاهش عملکرد کارکنان شود.
این اثر چگونه می تواند در محیط کار بهبود یابد؟
در محیط کار، اثر پیگمالیون می تواند به شکل های مختلفی بهبود یابد و باعث ایجاد محیطی مثبت و پربار شود:
- ایجاد انتظارات واقع بینانه از سوی مدیران: مدیران باید انتظارات مثبت و معقولی از کارکنان خود داشته باشند. انتظارات غیر واقع بینانه می تواند باعث ناامیدی و عدم اعتماد به نفس کارکنان شود.
- حمایت و تشویق کارکنان: مدیران باید تلاش ها و پیشرفت های کارکنان را به طور مداوم مورد تشویق و حمایت قرار دهند. این امر موجب افزایش انگیزه و اعتماد به نفس کارکنان می شود.
- ارتقای ارتباطات مؤثر: ایجاد فضای باز و صمیمی بین مدیران و کارکنان، به بهبود درک متقابل و افزایش همکاری کمک می کند.
- ارزیابی عملکرد منصفانه: سیستم های ارزیابی عملکرد باید عادلانه و شفاف باشد تا کارکنان با اطمینان بیشتری به آن ها اعتماد کنند.
- ایجاد فرصت های رشد و توسعه: فراهم کردن امکانات آموزشی و توسعه مهارت ها، به کارکنان کمک می کند که پتانسیل خود را شکوفا سازند.
تحقیقات علمی در مورد این اثر
تحقیقات زیادی در زمینه اثر پیگمالیون انجام شده است که نقش آن را در روانشناسی و رفتار انسانی تأیید می کنند. یکی از معروف ترین تحقیقات در این زمینه، مطالعه ای است که توسط روانشناسان رابرت روزنتال و لئونور جاکوبسون در دهه 1960 انجام شد. در این مطالعه، به معلمان گفته شد که برخی از دانش آموزان کلاسشان از توانایی های بالایی برخوردارند (در حالی که این دانش آموزان به طور تصادفی انتخاب شده بودند). نتایج نشان داد که این دانش آموزان در پایان سال تحصیلی عملکرد بهتری نسبت به سایر دانش آموزان داشتند. این تحقیق به وضوح نشان می دهد که انتظارات مثبت می تواند به بهبود عملکرد منجر شود.
از دید دکتر ماکان آریا پارسا در محیط های کاری نیز تحقیقات مشابهی انجام شده است. به عنوان مثال، مطالعات نشان داده اند که انتظارات بالای مدیران از کارکنانشان می تواند منجر به افزایش بهره وری و بهبود عملکرد کارکنان شود. این اثر به ویژه در صنایع و سازمان هایی که نیاز به خلاقیت و نوآوری دارند، بسیار مشهود است.
این مطلب ادامه دارد… .
بدون دیدگاه