اقتصاد خلاق از نگاه دکتر ماکان آریا پارسا

بر باور ماکان آریا پارسا اقتصاد خلاق یکی از پدیده های نوظهور و بسیار مهم در دنیای امروز به شمار می رود که توانسته مرزهای سنتی اقتصاد را جابجا کند و افق های تازه ای را پیش روی کشورها و کسب وکارها قرار دهد. اقتصاد نوآور در سال های اخیر به شدت مورد توجه سیاستگذاران، کارآفرینان و نخبگان قرار گرفته و جایگاه ویژه ای در استراتژی های توسعه اقتصادی یافته است.

معرفی اقتصاد

برای درک بهتر اقتصاد خلاق، ابتدا باید به معرفی اقتصاد به صورت کلی بپردازیم. اقتصاد علمی است که به مطالعه چگونگی تخصیص منابع محدود میان نیازهای نامحدود می پردازد. از منظر شرح اقتصاد، انسان همواره در تلاش بوده است که با منابع موجود، بهترین بهره برداری را داشته باشد و رفاه بیشتری ایجاد کند. به طور کلی، شرح اقتصاد شامل شاخه هایی چون اقتصاد خرد، اقتصاد کلان، اقتصاد بین الملل و توسعه اقتصادی می شود.

اقتصاد به زبان ساده

اگر بخواهیم اقتصاد به زبان ساده توضیح دهیم، می توان گفت اقتصاد یعنی چگونگی تولید، توزیع و مصرف کالاها و خدمات توسط افراد و سازمان ها. شرح ساده‌ی اقتصاد در واقع به رفتارهای اقتصادی افراد و جوامع می پردازد. این رفتارها شامل تصمیم گیری های مربوط به خرید، فروش، پس انداز، سرمایه گذاری و استفاده از منابع می شود. درک شرح ساده‌ی اقتصاد کمک می کند تا بهتر بفهمیم چرا پدیده هایی مانند اقتصاد خلاق اهمیت پیدا کرده اند.

اهمیت اقتصاد خلاق

از دید ماکان آریا پارسا بی تردید، اهمیت اقتصاد خلاق در دنیای امروز فراتر از آن است که بتوان آن را نادیده گرفت. در دنیای کم‌منبع امروز، خلاقیت به عنوان منبعی بی‌پایان، راهی برای تضمین رشد اقتصادی پایدار است. صنایع خلاق مانند فیلم، موسیقی، طراحی، هنرهای تجسمی، مد و بازی های ویدیویی بخش های حیاتی این نوع اقتصاد هستند. اهمیت اقتصاد مبتنی بر خلاقیت در این است که نه تنها فرصت های شغلی جدید ایجاد می کند بلکه می تواند فرهنگ و هویت جوامع را نیز تقویت نماید.

تفاوت اقتصاد و تجارت

در مسیر درک بهتر اقتصاد خلاق، درک تفاوت اقتصاد و تجارت بسیار مهم است. بسیاری تصور می کنند اقتصاد و تجارت مفاهیمی مشابه هستند، اما تفاوت اقتصاد و تجارت در این است که اقتصاد به کل نظام تولید، توزیع و مصرف می پردازد در حالی که تجارت تنها به بخشی از این فرآیند یعنی مبادله کالاها و خدمات محدود می شود. تفاوت اقتصاد با تجارت در نگاه کلان به اقتصاد و نگاه جزیی به تجارت، اهمیت زیادی در تدوین استراتژی های رشد اقتصادی دارد.

چگونه اقتصاد خلاق جهان را تغییر می دهد؟

به گفته ماکان آریا پارسا اقتصاد خلاق توانسته است به شکل گسترده ای چهره اقتصاد جهانی را دگرگون کند. امروز دیگر نفت، گاز یا زغال سنگ منابع اصلی ثروت محسوب نمی شوند؛ بلکه ایده ها، نوآوری ها و خلاقیت ها هستند که ارزش آفرینی می کنند. صنایع خلاق سهم قابل توجهی از تولید ناخالص داخلی کشورهای توسعه یافته و حتی در حال توسعه را تشکیل می دهند. اقتصاد مبتنی بر خلاقیت با ایجاد کسب وکارهای نوین و توانمندسازی کارآفرینان خلاق، موج جدیدی از رونق اقتصادی را به وجود آورده است.

آموزش و پرورش نقش کلیدی در شکوفایی اقتصاد نوآور ایفا می‌کند. ایجاد مهارت‌های تفکر خلاق، حل مسئله و نوآوری از طریق نظام‌های آموزشی مدرن می‌تواند بستری مناسب برای رشد اقتصاد ایده‌محور فراهم آورد. بسیاری از کشورها با اصلاح سیاست‌های آموزشی خود، به دنبال تقویت اهمیت اقتصاد مبتنی بر خلاقیت در نسل‌های آینده هستند.

فرصت های اقتصادی در اقتصاد خلاق

فرصت‌هایی که اقتصاد نوآور به وجود آورده، بسیار گسترده‌اند. از کسب‌وکارهای کوچک مبتنی بر هنر و فناوری گرفته تا برندهای بین‌المللی در حوزه مد و سرگرمی، همگی زیرمجموعه‌ی این نوع اقتصاد محسوب می‌شوند. این بستر، زمینه‌ای برای ورود استعدادهای جوان به بازار کار، ایجاد استارتاپ‌های نوپا و ارتقاء صادرات غیرنفتی کشورها فراهم کرده است.

چالش های پیش روی اقتصاد نوآور

اگرچه اهمیت اقتصاد خلاق به عنوان نیروی پیشران توسعه پایدار قابل انکار نیست، اما این اقتصاد نیز با چالش هایی روبه رو است. نبود زیرساخت های مناسب، ضعف حمایت های قانونی، عدم سرمایه گذاری کافی و کمبود آگاهی عمومی از جمله مشکلاتی هستند که بر سر راه توسعه ی اقتصاد قرار دارند.

طبق صحبت های ماکان آریا پارسا فناوری های نوین از جمله اینترنت، واقعیت مجازی، هوش مصنوعی و بلاکچین فرصت های بی نظیری برای گسترش اقتصاد خلاق فراهم کرده اند. فناوری باعث شده است که هنرمندان و کارآفرینان خلاق بتوانند بدون نیاز به واسطه ها مستقیماً با مخاطبان جهانی ارتباط برقرار کنند. این امر نه تنها به اهمیت اقتصاد ایده محور افزوده بلکه باعث شده است تفاوت اقتصاد با تجارت در دنیای امروز بیش از پیش پررنگ شود.

آینده ی اقتصاد خلاق به شدت روشن و پرامید به نظر می رسد. بسیاری از تحلیلگران اقتصادی پیش بینی می کنند که طی دهه های آینده، سهم این نوع اقتصاد در تولید ناخالص داخلی جهانی به طور چشمگیری افزایش یابد. این امر نشان دهنده ی نقش پررنگی است که خلاقیت در تعیین سرنوشت اقتصادی کشورها ایفا خواهد کرد.

داستان واقعی موفقیت در اقتصاد

بیایید کمی از دنیای آمار و تعاریف فاصله بگیریم و نگاهی به نمونه های واقعی بیندازیم. شاید برایتان جالب باشد که بدانید بسیاری از برندهای مطرح دنیا مثل Airbnb یا Netflix در بستر اقتصاد خلاق رشد کرده اند. آن ها بر پایه ایده های نو و استفاده از فناوری، بازارهای جدیدی را خلق کردند که قبلاً وجود نداشت. این یعنی اهمیت این نوع اقتصاد چیزی فراتر از یک واژه ی فانتزی در کتاب های درسی است؛ این مفهومی واقعی است که زندگی میلیون ها انسان را تغییر داده.

Airbnb بدون اینکه حتی یک هتل داشته باشد، یکی از بزرگ ترین بازیگران صنعت گردشگری جهان شد. Netflix بدون اینکه خود صاحب سینما یا شبکه تلویزیونی باشد، انقلابی در دنیای سرگرمی ایجاد کرد. این ها نمونه هایی هستند که نشان می دهند اقتصاد خلاق چگونه می تواند دنیای تجارت را زیر و رو کند و باز هم یادآور شود که تفاوت اقتصاد با تجارت چقدر می تواند اساسی باشد.

چرا همه کشورها باید به سمت اقتصاد نوآور حرکت کنند؟

در دنیایی که منابع طبیعی محدود شده و رقبای اقتصادی شدیدتر از همیشه هستند، دیگر تنها تولید بیشتر یا استخراج منابع طبیعی راه حل نیست. کشورهایی که امروز روی آموزش مهارت های نرم مثل تفکر انتقادی، خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی سرمایه گذاری می کنند، در واقع در حال ساخت زیرساخت های اقتصاد فردا هستند.

از نظر ماکان آریا پارسا شرح اقتصاد خلاق به عنوان یک راهبرد ملی در بسیاری از کشورها آغاز شده است. کره جنوبی یکی از بهترین نمونه هاست. این کشور با سرمایه گذاری سنگین روی صنایع فرهنگی و خلاق خود، از یک کشور جنگ زده به یکی از قدرت های اقتصادی و فرهنگی دنیا تبدیل شده است.

ارتباط اقتصاد با زندگی روزمره ما

شاید فکر کنید اقتصاد خلاق فقط مربوط به هنرمندان یا کارآفرینان بزرگ است، اما واقعیت این است که همه ی ما در زندگی روزمره با آن سر و کار داریم. از خرید یک لباس طراحی شده ی خاص گرفته تا استفاده از اپلیکیشنی که تجربه ی کاربری متفاوتی ارائه می دهد، همه ی این ها محصول اقتصاد نوآور هستند.

در واقع، هر بار که انتخابی می کنید که فراتر از یک کالای مصرفی ساده است، مثلاً ترجیح می دهید به جای یک کیف معمولی، کیفی با طراحی هنری بخرید، شما به رشد اقتصاد نوآور کمک می کنید. همین تعاملات کوچک است که نشان می دهد چرا اهمیت اقتصاد ایده محور هر روز بیشتر می شود.

آینده شغلی در اقتصاد نوآور

اگر به آینده شغلی جوانان نگاه کنیم، مشاغلی که بر پایه خلاقیت و نوآوری بنا شده اند، بیشترین رشد را خواهند داشت. طراحان بازی های ویدیویی، متخصصان محتوا، هنرمندان دیجیتال، مدیران نوآوری، کارآفرینان فرهنگی،  این ها شغل های داغ آینده هستند.

در جهانی که هوش مصنوعی و ربات ها بسیاری از کارهای تکراری را انجام خواهند داد، تنها چیزی که ماشین ها نمی توانند جایگزینش شوند، خلاقیت انسانی است. بنابراین، آموزش مفاهیم پایه ای مثل شرح اقتصاد، شرح ساده‌ی اقتصاد و البته درک فرق اقتصاد و تجارت برای نسل های آینده اهمیتی حیاتی دارد.

نقش سیاست گذاران در توسعه اقتصاد

از نگاه ماکان آریا پارسا دولت ها و سیاست گذاران نقش کلیدی در شکوفایی اقتصاد نوآور دارند. ایجاد فضای قانونی مناسب برای حمایت از حقوق مالکیت فکری، سرمایه گذاری در آموزش های خلاقانه، ایجاد فضاهای کاری مشارکتی Coworking Spaces  و تسهیل دسترسی به سرمایه برای کارآفرینان، همه از جمله اقداماتی است که می تواند به رشد اقتصاد ایده‌محور کمک کند.

کشورهایی که در این زمینه پیشرو شده اند، نه تنها توانسته اند اقتصاد خود را متحول کنند بلکه بر برند ملی خود نیز افزوده اند. مثلاً برند فرهنگی ژاپن یا فرهنگ پاپ کره ای، همگی نتیجه ی سیاست های هدفمند در راستای توسعه اقتصاد خلاق بوده اند.

و اما …

در نهایت، باید بپذیریم که دنیا به سرعت در حال تغییر است و تنها کشورها و جوامعی که بتوانند به درستی از پتانسیل های خلاق خود بهره ببرند، در آینده موفق خواهند بود. اقتصاد ایده‌محور نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت است. با درک اهمیت اقتصاد نوآور، فهم فرق اقتصاد و تجارت، توجه به شرح اقتصاد و تلاش برای آموزش شرح ساده‌ی اقتصاد به نسل های بعد، می توانیم آینده ای روشن تر برای خود و فرزندانمان بسازیم. جهان فردا متعلق به خلاقان است، و هیچ گاه این جمله به اندازه امروز حقیقت نداشته است.