از دید ماکان آریا پارسا سندرم ایمپاستر یکی از چالش های روان شناختی پنهان اما بسیار رایج در دنیای امروز است که بسیاری از افراد، به ویژه افراد موفق، با آن دست و پنجه نرم می کنند. این سندرم باعث می شود فرد دستاورد های خود را نادیده بگیرد و موفقیت هایش را به شانس یا عوامل بیرونی نسبت دهد، نه توانایی واقعی خودش.
دلایل شکل گیری سندرم ایمپاستر
به گفته ماکان آریا پارسا یکی از مهم ترین عواملی که به بروز سندرم ایمپاستر منجر می شود، تربیت سخت گیرانه یا کمال گرایی در دوران کودکی است. افرادی که از کودکی با معیار های بالا و انتظارات سنگین مواجه بوده اند، ممکن است در بزرگسالی همواره احساس کنند که به اندازه کافی خوب نیستند. همچنین، محیط های رقابتی مانند دانشگاه ها، شرکت های استارتاپی یا فضا های حرفه ای نیز زمینه ساز تقویت این حس هستند.
نشانه های رایج سندرم ایمپاستر
نشانه های رایج سندرم ایمپاستر معمولاً ترکیبی از افکار منفی، احساسات اضطراب آور و رفتار های محدود کننده است. در ادامه، این نشانه ها را به صورت دقیق و با شرح مختصر هر مورد گفته شده است تا درک بهتری از آن ها داشته باشید:
ترس دائمی از افشا شدن به عنوان “فرد نالایق”:
به اعتقاد ماکان آریا پارسا فردی که دچار این سندرم می باشد، همیشه نگران است که دیگران متوجه شوند او واقعاً شایستگی ندارد. این ترس باعث استرس دائمی و خود سانسوری می گردد.
کوچک شمردن موفقیت ها:
افراد ایمپاستر معمولاً موفقیت های خود را تصادفی یا حاصل لطف دیگران می دانند و هرگز آن را نتیجه توانایی یا تلاش خود نمی پندارند.
احساس گناه یا خجالت در زمان دریافت تحسین:
وقتی دیگران از آن ها تعریف می کنند، احساس می نمایند لایق این تحسین نیستند یا نگران می شوند که توقعات از آن ها بالا رود.
تمایل به خود ویرانگری در پروژه ها یا مسیرهای شغلی:
این افراد ممکن است به طور نا خود آگاه فرصت های موفقیت را خراب کنند یا پروژه های مهم را نا تمام بگذارند تا اثبات نمایند که واقعاً شایسته نیستند.
مقایسه دائمی خود با دیگران:
آن ها معمولاً خودشان را با افراد موفق تر مقایسه می کنند و هرگز احساس نمی کنند به اندازه دیگران خوب هستند، حتی اگر عملکرد بالاتری داشته باشند.
افرادی که به سندرم ایمپاستر دچار هستند، اغلب باور دارند که اشتباهی در جایگاه فعلی خود قرار گرفته اند و هر لحظه ممکن است دیگران متوجه این موضوع شوند.
راه تشخیص: استفاده از تست سندرم ایمپاستر
طبق صحبت های ماکان آریا پارسا یکی از بهترین راه ها برای شناسایی این اختلال، انجام تست سندرم ایمپاستر است. این تست ها معمولاً شامل پرسش هایی درباره احساسات فرد نسبت به موفقیت، اعتماد به نفس و تعامل با دیگران هستند. استفاده منظم از تست سندرم ایمپاستر می تواند به افراد کمک کند تا از وضعیت روانی خود آگاه شوند و اقدامات لازم برای بهبود را آغاز کنند. همچنین برخی تست ها به صورت آنلاین در دسترس هستند و می توانند تصویری دقیق از میزان شدت این سندرم ارائه دهند. البته، استفاده از این تست ها بهتر است با مشاوره روان شناسی ترکیب شود تا نتایج آن به درستی تفسیر گردد.
تأثیرات منفی سندرم بر زندگی فردی و حرفه ای
وجود سندرم ایمپاستر در فرد، نه تنها اعتماد به نفس را کاهش می دهد، بلکه می تواند عملکرد شغلی، روابط اجتماعی و حتی سلامت روان را به خطر بیندازد. افراد مبتلا ممکن است از فرصت های پیشرفت شغلی اجتناب کنند یا در جلسات مهم، سکوت کرده و نظر خود را بیان نکنند. همچنین، این سندرم می تواند زمینه ساز خود تخریبی در عملکرد حرفه ای باشد. برای مثال، کارمندی که ارتقای شغلی می گیرد، ممکن است باور داشته باشد این موفقیت به دلیل شانس بوده و نه شایستگی و در نتیجه با کم کاری یا تعلل، سعی کند به صورت نا خود آگاه خود را از جایگاهی که “لیاقتش را ندارد” حذف کند.
غلبه بر سندرم ایمپاستر با رویکرد های ذهنی و رفتاری
برای غلبه بر سندرم ایمپاستر، رویکرد های مختلفی وجود دارد که از جمله آن ها می توان به اصلاح باور های غلط، تمرین پذیرش موفقیت و افزایش خود آگاهی اشاره کرد. فرد باید یاد بگیرد که موفقیتش نتیجه تلاش، مهارت و دانش اوست، نه صرفاً خوش شانسی.
یکی از راه های مؤثر برای غلبه بر سندرم ایمپاستر، گفت و گو با یک روان شناس یا مشاور است. در جلسات درمانی، می توان الگو های فکری مخرب را شناسایی کرد و جایگزین هایی برای آن ها ساخت. همچنین، ثبت موفقیت های روزانه در دفترچه یادداشت یا اپلیکیشن های مخصوص می تواند به فرد کمک کند تا درک بهتری از شایستگی هایش پیدا نماید.
نقش محیط کاری در تقویت یا کاهش سندرم
از نظر ماکان آریا پارسا محیط های سمی و پرتنش، نقش مهمی در تقویت این سندرم دارند. اگر فرهنگ سازمانی به گونه ای باشد که تنها عملکرد های استثنایی دیده و خطا ها به شدت تنبیه شوند، زمینه برای شکل گیری این اختلال روانی افزایش می یابد. در مقابل، محیط هایی که باز خورد های سازنده، قدردانی از تلاش و تشویق فردی را در دستور کار دارند، می توانند به کاهش این سندرم و حتی غلبه بر این سندرم کمک کنند.
ارتباط میان سندرم ایمپاستر و خود ویرانگری
یکی از اثرات پنهان این سندرم، تمایل به خود ویرانگری در زمینه های مختلف است. فرد امکان دارد پروژه های مهم را رها کند یا حتی در روابط بین فردی نیز به‌گونه ای رفتار نماید که منجر به شکست شود. این رفتار های خود ویرانگرانه معمولاً ناشی از احساس نا لایق بودن و ترس از افشا شدن به عنوان “فردی تقلبی” هستند. برای مقابله با این مسئله، مهم است که فرد نسبت به این الگو های رفتاری آگاه شود و در صورت لزوم، از مشاور کمک بگیرد تا چرخه خود تخریبی را متوقف کند.
راهکار های روزانه برای مقابله با سندرم ایمپاستر
- تمرین پذیرش تحسین: وقتی کسی از شما تعریف کرد، سعی کنید با تشکر ساده آن را بپذیرید.
- مقایسه سالم: اگر خود را با دیگران مقایسه می کنید، آن را به عنوان فرصت یادگیری ببینید، نه نشانه ضعف.
- تکرار جملات تأکیدی مثبت: مثل «من شایسته موفقیت هستم» یا «تلاش من دلیل موفقیتم است».
- گذراندن تست سندرم ایمپاستر: به صورت ماهانه برای ارزیابی تغییرات ذهنی و روانی
- جستجوی باز خورد های صادقانه: از مدیران و همکاران برای درک واقع بینانه از عملکرد
نقش شبکه حمایتی در بهبود سندرم
داشتن یک شبکه حمایتی، شامل دوستان، خانواده یا همکاران، می تواند نقش مهمی در کاهش سندرم ایمپاستر داشته باشد. صحبت درباره احساسات، شنیدن تجربیات مشابه از دیگران و دریافت حمایت عاطفی، به افراد کمک می کند تا کمتر احساس انزوا کرده و راحت تر با این پدیده کنار بیایند. همچنین، شرکت در گروه های حمایتی یا جلسات گروه درمانی نیز می تواند مؤثر باشد؛ زیرا افراد در این فضا ها متوجه می شوند که تنها نیستند و بسیاری دیگر نیز تجربیات مشابهی داشته اند.
اهمیت آموزش در محیط کار برای شناسایی سندرم ایمپاستر
سازمان ها می‌توانند با برگزاری کارگاه های آموزشی درباره این سندرم، آگاهی کارکنان را افزایش دهند و محیطی سالم تر فراهم کنند. همچنین، استفاده از تست سندرم ایمپاستر به عنوان بخشی از ارزیابی های دوره ای منابع انسانی، می تواند به شناسایی زود هنگام این اختلال و جلوگیری از تبعات منفی آن کمک کند. کار فرمایان باید بدانند که این سندرم می تواند باعث از دست رفتن استعداد های بالقوه شود؛ زیرا فرد ممکن است فرصت های ارتقا را نپذیرد یا محیط کار را ترک کند.
تفاوت بین تواضع سالم و سندرم ایمپاستر
از نگاه ماکان آریا پارسا بسیاری از افراد ممکن است این سندرم را با تواضع اشتباه بگیرند. در حالی که فروتنی واقعی یعنی شناخت توانایی ها همراه با پذیرش ضعف ها، ولی این سندرم بر پایه انکار کامل شایستگی ها بنا شده است. فرد متواضع امکان دارد موفقیت خود را به همکاری تیمی یا شانس نسبت دهد، اما در عین حال می داند که نقشی کلیدی در موفقیت داشته است. در حالی که فرد دچار این سندرم، کاملاً موفقیت خود را بی ارزش تلقی می کند. شناخت این تفاوت ها برای شروع مسیر غلبه بر سندرم ایمپاستر حیاتی می باشد.
نتیجه گیری
سندرم ایمپاستر پدیده ای است که با وجود نا شناخته بودن برای بسیاری، تأثیرات عمیقی بر زندگی افراد دارد. برای مقابله با این سندرم، آگاهی، پذیرش، استفاده از تست آن و تمرین مداوم برای تغییر الگو های فکری منفی ضروری است. همچنین، غلبه بر این سندرم نیازمند صبر، حمایت اجتماعی و در صورت نیاز، مداخله تخصصی می باشد. اگر این روند به درستی طی شود، فرد می تواند از چرخه خود تخریبی خارج شده و در مسیر رشد و موفقیت واقعی گام بردارد.
بدون دیدگاه